Σύγχρονη κρητική μουσική

Αυτό το άρθρο προέρχεται από την Uncyclovision, τον κορυφαίο και απόλυτο διαγωνισμό τραγουδιού.

Δείτε κι άλλα μαργαριτάρια!

Η σύχρονη κρητιτσή μουσιτσίε αποτελιέ φυσιτσή συνέσεια τση κρητιτσής παραδοσιατσής μουσιτσής. Η απαρχή τζη τοποθετείται στσ' αρχές τση δεκατίας τ' '90 με δίσκους από καλλιτέχνιες όπως ο Ζερβάκιεςςς, ο Κυριακάκιεςςς, ο Αλεξάκιεςςςς, ο Μπικάκιεςςς και από λίγους ακόμη απού εστάθηκαν επιδραστιτσοίοι στην πορεία τσαι περαιτέρω διαμόρφωσην τση κρητικής μουσικής, εν γένει.

Μουσικολογικά χαρακτηριστικά

Στίχος

Η σύχρονη κρητιτσήε στιχουργικίε αγκαλιάζει πανάρχαια ζητήματα κι αιτήματα του πολυπαθούς και συνεχώς δοκιμαζόμενου κρητικού λαού, όπως, μεταξύ άρλλων, τα παραδοσιακά ζαντολάστιχα και το εθιμοτυπικό νικέλωμα του 4x4, τ' άδειασμα του ετεοκρητικού περίστροφου ή του καλάσνικοφ, και η κατανάλωση γνήσιου κρητικού Σίβας από τους αμπελώνες των Χάιλαντς (Ψηλορείτες) τση Σκωτίας. Ο καλλιτέχνιεςςς είτε γράφει τσι στίχους αμοναχός του, είτε (συνηθέστερα) τσι παίρνει απ' άλλους. Ετούτοι οι άλλοι είτε του τσι χαρίζουν, είτε του τσι πουλούνε, είτε ο καλλιτέχνιεςςς τος τσι κλέβει και τσι γράφει στ' αρχίδια ντου. Σε τούτη την περίπτωσηε τα ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων λύνονται ήρεμα και ειρηνικά με γροθίδια.

Μουσική

Σύνθεση

Η μουσική σύνθεση στη σύγχρονη κρητιτσή μουσική αξιοποιεί πλήθος διαφορετικών μουσικών κλιμάκων. Μεταξύ άλλων: ο ουσάκ, ο ουσάκ, ο ουσάκ κι ο ουσάκ. Οι χρονικές αξίες των σόλο οργάνων (λύρα και λαούτο) παρουσιάζονται εξίσου πολυποίκιλες: δέκατα έκτα, 16α, 10α έκτα, δέκατα 6α κλπ. Οι επιλεγμένες τονικότητες απαρνιούνται το μαξιμαλισμό του ευρωπαϊκού πολιτισμού με τσι διέσεις και τσις υφέσεις ντωνε, κι έτσι, μινιμαλιστικά, η σύγχρονη κρητιτσή μουσικήε αρκείται στο ΡΕ, στο ΜΙ, στο ΛΑ και στο ΣΟΛ.

Αρμονία

Ο κρητικός καλλιτέχνιεςςς αρνούμενος να ξετελέψει το τραγούδι ντου μια μπλαστρούκα από συγχορδίες προτιμά να βάνει 2-3 και να τσι παίζει σε ούλο το κομμάτι τσ' ίδιες, ακόμη κι ανέ παίζει άρλλο κομμάτι.

Ρυθμός

Η ρυθμολογία αξιοποιεί πλήθος πολυρυθμικών μοτίβων της ύστατης μινωικιέςςς εποχίεςςς, όπως η ρούμπα, το τσιφτετέλι, και το ζεϊμπέκικο.

Ενορσήστρωση

Η ενορσήστρωση στη σύγχρονιεε κρητιτσήε μουσιτσήε αξιοποιεί πλήρως την ύστερη μινωική κληρονομία, έτσι, ανάμεσα στα όργανα και τα μηχανήματα απού απαντώνται στο σύχρονο κρητικό τραγούδιε είναι τ' αρμόνιο, τα ντραμς και το ντρα μαχίν, το ηλεκτρικό μπάσο, τα πετάλια, οι πεταλιέρες κι οι πεταλίδες.

Κουρντίσματα και καλλιτέχνεςςς

Λυράρης είναι ο καλλιτέχνεςςς εκείνος απού τη λύρα ντου κουρδίζει ο λαγουτιέρης.

Λαγουτιέρης είναι κειοσές ο καλλιτέχνεςςς απού κουρντίζει τη λύρα του λυράρη κι έπειτα το λαγούτο του. Λαουτιέρης, επίσης, είναι ο καλλιτέχνιεςςς εκείνος απού τρώει μία ώρα να κουρδίσει και άλλη μια για να παίξει ξεκούρδιστος.

Κιθαρίστας είν' εκείοσές ο καλλιτέχνιεεεςςς απού 'ναι πάντα κουρντισμένος αλλά ποτέ δεν έχει κόρδες μαζί του. Κι ανέ του σπάσει κιαμιά κι έχει καβάτζα, δα σταματήσει να παίζει για να την αλλάξει αντίς να περιμένει πρώτα να τελειώσει το τραγούδι.

Αρμονίστας είν΄εκείοσές ο καλλιτέχνιεςςς απού 'ναι πάντα κουρδισμένος αλλά πάντα καταφέρνει ν' ακούεται ξεκούρδιστος και στη μέγιστη δυνατή ένταση.

Ντράμερ είν' εκείοσές ο καλλιτέχνιεςςς απού 'ναι πάντα ξεκούρδιστος γιατί δεν ξέρει ότι τα τύμπανα κουρδίζονται.

Μπασίστας είναι κείοσές ο καλλιτέχνεεςςς απού 'ναι πάντα κουρντισμένος για να παίζει συνέχεια τις ίδιες 4 νότες στις ίδιες 2 χορδές . Φημολογείται πως πλέον υπάρχει γκάντζετ απού παίζει μόνο πέμπτες και απού ο μπασίστας απλώς το μετακινεί επάνω στην ταστιέρα.

Εθιμοτυπικό του σύχρονου κρητικού γλεντιού

Το ρεπερτόριο

Ο καλλιτέχνιεςςς θα ξεκινήσει με τραγούδια ευχής για τσι νεόνυμφοι ή για το νεοφώτιστο (στη βάπτιση). Μετά έρχεντ' η ώρα να χορέψει το ζευγάρι απου παντρεύτηκε ή εβάφτισε το κοπέλι του. Ο χορός είναι συρτός, κι ονομάζεται έτσι από τσι ποδάρες απου σέρνονται στο έδαφος. Ο σκοπός πάει κάπως έτσέ: Ντούμπα-Ντούμπα-Ντούμπα-Ντούμπα. Αμέσως μετά το συρτό πρέπει να παιχτεί Μαλεβυζώτης, επαναστατικός χορός απού ξεκινά κάπως έτσι: ντούντουρου|ντου-ντούντουρου||ντου-ντούντουρου|κλπ. Κάποια στιγμή παίζεται κι ο Ανωγειανός Πηδηχτός για το όνομα του οποίου απαγορεύονται οι πονηρόμυαλες ερμηνείες να μη ντακάρω και σασε μπαλωτάρω ούλους. Ο ρυθμός του είν' ωσάν αργός Μαλεβυζιώτης. Ομοίως κι ο Πεντοζάλης, απού ονομάζεται έτσέ γιατί μετά τα πέντε πρώτα βήματα ζαλίζεσαι. Κάποια στιγμή παίζεται κι ο Σιγανός, απού αποτελεί παραφθορά τση λέξιεςς "Σιβανός" γιατί "Οντε δ' αρχίσει ο Σιγανός αρχίζουν και τα Σίβας". Όλοι εοτύτου οι χοροί εναλλάσσονται καθ' όλη τη διάρκεια του γλεντιού ως και την ώρα του νησιώτικου, απού θα παιχτούν ο Μπάλος (τονε χορεύοουνε οι θειες, εξού κι οι "Μπαλοθιές" ανέ γλυκοκοιτάξει κιανείς τη θεια τ' αλλουνού άμα χορεύει) κι η Σούστα (ερωτικός χορός αφιερωμένος στ' ομώνυμο εξάρτημα του κρεβατιού). Προς το τέλος του γλεντιού ντακάρει ο καλιτέχνιεςςς να παίζει χυματερές, δρλαδή Σιγανό, με μαντινάδες. Εκείνηνά την ώρα οι μπλιο θεριακλήδες κάγκουρες μαζώνονται στην πίσσστα, ομπρός του λυράρη, πιάνουν κι αυτοί το μικρόφωνο και τραγουδάν ομάδι, "ψηφίζουν" στην κάλπη, και κερνούνε κουπαλιδάκια αναμεταξύντονε και τσι μουσικοί. Άνε τύχει και αρνηθεί κιανείς την κούπα (άπου πάει κύκλο) μπορεί και να γενεί φασαρία και να πιαστούν οι νοματαίοι να παίζουνε ξύλο κι ατσάλι (μαχαίρες και σφαίρες).

Η χαρτούρα

• Ο καλλιτέχνιεςςς τση σύχρονης κρητιτσής μουσιτσής παίζει συνήθως αφιλοκιερδώς και χάρην τση τέχνιεςςς. Μια τέτοια στάση ζωήεςςς όμως πάντοτε ανταμείβεται από τσι σύχρονους κρητικούςςς καλεσμένουςςςς με πλίεθοςςςς 20ευρα, 50ευρα κιαι 100ευρα. Η ανταμοιβή ετούτη αποκαλείται και "χαρτούρα", ή "κάλπη" ή "ταμείο".
• Ο καλλιτέχνιεςςς γνωρίζει πολύε κόσμο σε ούλην την Κρήτιε, και πάντοτε στο γλέντιε και για να τσι τιμήσει καλεί από το μικρόφωνο κάποιες οικογένειες, παρέες και νοματαίους να χορέψουν. Εκείνοι για να ανταποδώσουν την τιμή οφείλουν πρώτα να περάσουνε από το ταμείο.

Τα κουπαλιδάκια

• Ο καλλιτέχνιεςςς οφείλει να παίζει χυματερές όση ώρα έχει στο πάλκο παρέες με γνήσιους παραδοσιακούς κρητικούς καλεσμένους άπου πίνουνε κούπες με παραδοσιακό Σίβας ή Ντιμπλ. Οι καλεσμένοι για να ανταποδώσουν τον κόπο του καλλιτέχνιε οφείλουν να κουβαλούν μαζί ντονε από τουρλάχιστον 300 ευρώ στο τσεπάκι του πατροπαράδοτου μαύρου Armani και να "ψηφίζουνε" σε τακτικά διαστήματα.
• Ο καλλιτέχνιεςςς οφείλει να πίνει όλες τσι κούπες απού δίχως καμιά πίεση και εντελώς αλτρουιστικά θε να του προσφερθούν από τσι καλεσμένιοι. Οι κούπες είναι πάντοτε γεμάτες με γνήσιο κρητικό Σίβας ή άρλλο σπέσιαλ μινωικό ουίσκιε. Ως και την περασμένη δεκαετία επικρατούσε το Τζόνιε κι η Πέρδικα, πλέον όμως αυτό το πίνουν οι πιο παρακεντέδες και τα κοπέλια. Επίσης, ο πάντοτε εκσυγχρονιστής κρητικός έχει πλέον αποτάξει το κρασί και τη ρακή ως κιτς.
• Ο τρόπος προσφοράς τση κούπας από τον καλεσμένο στον καλλιτέχνιε και το συγκρότημά του γίνεται βάνοντας στο ποτήρι μισό ουίσκι και μισό νερό/πάγο και δίνοντας του το στη χέρα, στη μππούκα, ή ντελόγω από το μπουκάλι.

Οι μπαλωθιές

Κάθε Κρητικός απού σέβεται τον εαυτό του έχει και στο σπίτι του την τελευταία σειρά όπλων του Ράμπο Ι. Στο γλέντι τα κουβαλά μαζί του ρυμουλκώντας με 4x4 κι ένα καρότσι με 500 γεμιστήρες. Όντε θ' ανάψει το κιέφι, ο καλεσμένος δα σηκωθεί από το τραπέζιν του να πά μια ολιά πιο πέρα και θα ντακάρει να παίζει τω μπερδίκω. Ενιότε, από κιε απού κάθεται θα ντακάρει τσι μπαλωθιές με τη χέρα ντου διαγώνια, και όποιον πάρει ο Χάρος. Άνε τύχει και σκοτωθεί ή τραυματιστεί κιανείς, ή ανε γίνει κιαμιά ζημιά σε σπίτι, αμάξι κλπ, τότε έχομε φασαρία η οποία μάρλλον πως δα οδηγήσει σε βεντέτα.

Οι φασαρίες

Ο κρητικός καλεσμένος έχει πάντοτε σοβαρούς λόγους να ξεκινήσει φασαρία. Άνε τύχει και τονε ξανοίξει κιανείς καταμούτσουνα για πάνω από 3 δέκατα του δευτερολέπτου αυτόνε ή την αδερφή ντου ή τη γυναίκα ντου, ανε τύχει και τονε σκουντήξει κιανείς καταλάθος, ανε τύχει και δεν του παίξει ο καλλιτέχνιεςςς την παραγγελία ντου, ανε τύχει και τ' αρνηθεί κιανιείς να πιει από την κούπα ντου κλπ, τότε ντακάρει φασαρία που ξεκινά από απλό γαμωσταυρίδι για να καταλήξει σε γαμωμανίδι, γαμωτουμουνιπουσεπεταγίδι, έως ότου και να σηκωθούν τα μανίκια και οι κοκόροι των αρμάτω.

Το τέλος του γλεντιού

Όντε θα τελειώσει το γλέντι, ο λυράρης μαζώνει και μετρά τη χαρτούρα, πλερώνει τσι μουσικοί και κάθεται με παρέες για να τα π(ι)ούνε. Μετά ίσως και να πάει στο σπίτι ντόνε και να παίζει σάμε το μεσημέρι.

Διαδικασία παραγωγής δίσκου

Το συμβόλαιο

Ο κρητικός καλλιτέχνιεςςςς πάει και βρίνει τον τάδε εταιριάρχη απ' τσι πέντ'-έξε απού 'χουν εταιρία δίσκω στην Κρήτη. Εκιοσές πάλι, τοσε λέει να μπούνε στο στούντιο να γράψονε, είτε με δικά ντου έξοδα είτε με του καλλιτέχνιε. Συνήθως ζίνεται το δεύτερο. Ποσοστά από το δίσκο ελάχιστα παίρνει ο λυράρης και οι υπόλοιποι, συμπεριλαμβανομένων και των στιχουργώνε. Ο δίσκος θα διαμηθεί... διαμενθ... διαθεμειν... φτου..... διανεμηθεί μόνο στην Κρήτη, θα παίξειε λίγο και στο ραδιόφωνο, αντε να ζίνουνε τσαι κάνα-δυο συνεντεύξειεςςςθθθςςς....

Στο στούντιο

Ο καλλιτέχνιες οφείλει να μπει στο στούνντιο απροετοίμαστος και δίχως να κατέ' ήντα του γίνεται. Θα μαζώξει 'πο πέρα-μπώδε μαντινιάδες, κaι αφού τσι κολλήσει σε χαρτάκια σε όλο το στούνnτιο θα τσι τραγουδεί κατά πως τού 'ρχεται. Τη σύνθεση τση μουσικής αναλαμβάνει ο λαουτιέρης, άπού στανικώς θα κάτσει εκείνηνά τη στιγμή να γράψει μουσική στα τραγουδάτσα. Ακολουθούνε τα υπόλοιπα όργανα, άπου αφιλοκερδώς θα μπουν να κάνουν τσάμπα μάγκα το λυράρη. Ακολουθεί η μίξη, δηλαδή το πώς να πλακώσεις μ' εφέ τα κανάλια μπας κι ο δίσκος καταφέρει ν' ακούγεται. Τουναντίον: ο δίσκος βγαίνει κάτι μεταξύ σκατά και σκατά. Τέλος, γίνεται το "maaastering" δηλαδή το να αποκεφαλίσεις στο iZotope μια καταδικασμένη μίξη.

Το ΣινΝτί

Στο εξώφυλλο φάτσα-κάρτα ο λυράρης με (διόλου) ολίγην από Φώτοχιοπ. Στο εσώφυλλο φροντίζει και βάνει τσι φωτογραφίες των μουσικών ντου, τω συγγενών ντου, τωμ φίλων του και μερικών χιλιάδων friend απ' το Facebook. Ο τίτλος είναι ιδιοφυής και κάπως έτσι: "Ο καιρός τση ζωής μου".

Υπόδειγμα Σύγχρονου Κρητικού Τραγουδιού

Το παράρτημα αυτό εξυπηρετεί τους σκοπούς μουσικολογικής αρωγής προς νέους καλλιετέχνεεεεςςς που θέλουνε να γράψουνε σωστό σύγχρονο κρητικό τραγούυυδιε.

Μουσική

Οι κάτωθι μαντινάδες-υποδείγματα εκτελούνται με λύρα και λαούτο σε ΦΑλτσ μινόρε. Το κούρδισμα είναι ακριβώς 59 cent κάτω από το διαπασών του ΡΕ δίεση. Ο σκοπός του λαούτου πάει έτσε: [Ντουου-ρουρου|Ντουου-ντουου-ρουρου]x1000 (ή 8 ώρες non-stop). Ο σκοπός της λύρας πάει κάπως έτσι: [Νιιιιιι-νι-νιιιιιι-νιιιιιιι-νι-νιιιιιιιιι-νιιιιιι-ιουιου-νιιιιιιιιιου-ιου-νιιιιιιιιιιιι]. Καλό θα είναι κατά την ώρα της εκτέλεσης να υπάρχει άφθονο ουίσκι για σας και τους ακροατές, ειδικά άμα το πίνετε απ' τ' αυτιά και εξαφανίζεται το φάλτσο.

Στίχοι

Εν αρχή ην ο λόγος, και στην περίπτωσή μας οι μαντινιάδες. Εκείνες οφείλουν να αγκαλιάζουν τα πανάρχαια αιτήματα και τις καθημερινές αγωνίες του πολυδοκιμασμένου κρητικού λαού. Ακολουθούν λοιπόν υποδείγματα μαντινάδας χωρισμένα σε θεματολογίες.

Της τιμής

@!$$!@!@ ((^(^(^(( ^&&^$^&$$&&$ % όλη
^*%&%%&*%&* ^&*(*^^^( *& παλιοκαριόλη

Αν με προσβάλλεις σύντεκνε θα γράψω μπινελίκια
στο μπέτη σου με τον τσιφτέ και με τα φυσεκλίκια

Δυο γεμιστήρες άδειασα σ' ενός οχτρού το μπέτη
πάπαλα οι σφαίρες ως να βρω (μου είπανε την Πέμπτη)

Κάποιος με ξάνοιξε οψές για δυο στιγμές μονάχα
τον σκότωσα απ' τα νεύρα μου, μα μαζεμένα τα 'χα

Της φιλίας

Δω' μου μωρέ το Μπράουνινγκ να παίξω μια για σένα
και πάρε το Καλάσνικωφ και παίξε μια για μένα

Με φίλο μου τσακώθηκα για μιας μικρής τα μάτια
μα τώρα εμεγάλωσε, ας πάει στα κομμάτια

Αν είσαι φίλος καρδιακός έλα στο "Lounge" για coffee
απού 'χει και widescreen και παίζει match κι ο ΟΦΗ

Οψάργας ήπινα ρακές με φίλους στο ντουκιάνι
κι όλοι μαζί εξερνάγαμε ό,τι η κοιλιά μας βάνει

Της οδήγησης

Στ' αμάξι έχω πάντοτε τέρμα το CD Player
με κρητικά, σκυλάδικα, με μπίτια και με Slayer

Όντε ντακάρω τσι κωλιές και τα χειροφρενίδια
οι τροχονόμοι έρχονται κι όλο μου σπαν τα 'ρχίδια

Ήτρεχα ντίρλα στο χωριό και πάτησα δυο αθρώπους,
κρύφτηκα, όμως τα ΕΚΑΜ επιάσανε τσι τόπους

Διάλε την επιδότηση κι οφέτος δεν την πήρα
να σάξω το αγροτικό, 'θεμάτηνε για μοίρα

Ερωτικιές

Εψές που σε θυμήθηκα κατέβασα ένα Σίβας
κι ήσπασα το ποτήρι μου την ώρα τση εβίβας

Θέρλα σε κλέψω κοπελιά για να σε κάμω ταίρι
κι α' δε με θέλει ο κύρης σου να του κοπεί το χέρι

Σκοινιά και πέτρες και κλαδιά θα βάλω στο κρεβάτι,
στήνω καρτέρι για όντε 'ρθεις χωρίς να κλείσω μάτι

Άνε ξανοίξεις άλλονε θερλα σε μπαλωτάρω
μ' αν αγαπάς του λόγου μου νυφούλα θα σε πάρω

Της τάβλας

Στην τάβλα επάνω εξάπλωσα, ταβλιάστηκα σου λέω
(γιατί στο τάβλι έχασα) και άρχισα να κλαίω

Της κάβλας

Όντε αγγίζω στα κρυφά τη δεξιά σου βύζα
ίδια πως βάνω ο καψερός τη χέρα μου στη μπρίζα

Της παύλας

-_-_-_-_-_-_-_-

-_-_-_-_-_-_-_-

Της στράτας

Στη στράτα εστρατάρησα πάνω στη στραταρίδα
και στο στρατί μεσοστρατίς μου πόνεσε η αρίδα

Της θειας σου

Όντε θα 'ρθω στο σπίτι σας και είναι κεια η θεια σου
τση λέω "γεια σου μώρε θεια" και μ' απαντάει "γεια σου"