Φραπές
αρχίκα: Φανταστικό Ρόφημα Αραχτού Παραδοσιακού Έλληνα
“Φραπέ, Ελιά και Κώτσο Βασιλιά ”
~ Ο Όσκαρ Ουάιλντ για τον φραπέ
από το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα "Ο Φραπές του Ντόριαν Γκρέι", Τζέρυ Σπρίνγκερ Φερλάγκ 1985
May the Power of ""ΦΡΑΠΕ"" Be With You
1958: Ένα λάθος σε μια από τις πρώτες καφετέριες της Ελλάδας, όπου ο "μπάρμαν" έμπλεξε τον καφέ με το γάλα και αντί για μιλκ σέηκ δημιούργησε το λεγόμενο... ΦΡΑΠΟΓΑΛΟ! Ο σερβιτόρος που ήταν απορροφημένος στο τραγούδι του Έλβις που έπαιζε στο τρανζίστορ ώστε να το τραγουδήσει στην ξανθιά πελάτισσα με το μίνι 3/4 που του... χαμογέλασε πηγαίνει το αποτυχημένο μιλκ σέηκ σε έναν φοιτητή που περίμενε μια κόκα-κόλα, ενώ η κυρία με το σκυλάκι τον ρώταγε επίμονα γιατί αργεί τόσο πολύ το μιλκ σέηκ της... Κι έτσι το νέο δημιούργημα έφτασε στον πρώτο καταναλωτή που αφού εντυπωσιάστηκε που κέρδισε στο τάβλι για πρώτη φορά, υποψιάστηκε πως ήταν λόγω του ροφήματος του. Και έτσι ρώτησε τον μπάρμαν για την συνταγή. Έτσι με ταχείς ρυθμούς ο μέχρι τότε σχετικά άγνωστος φραπές εξαπλώθηκε σε όλα τα καφενεία όπου ήταν πλέον το μαγικό φίλτρο των επίδοξων ταβλαδόρων.
2007: 50 χρόνια μετά... Ο φραπές έχει πλέον μοναδική θέση μεταξύ των Ελλήνων (και μόνο). Συνδυάζεται συνήθως με μια παρτίδα τάβλι, αλλά όχι απαραίτητα. Μπορούμε να πούμε πως ΠΑΝΤΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΣ ΦΡΑΠΕΣ
Ορισμός
Ρόφημα που αποτελείται κυρίως απο καφετί νερό με μια επίστρωση αφρού που παράγεται από την ανάμιξη του νερού με κακής ποιότητας καφέ. Συνηθίζεται να καταναλώνεται με τη χρήση καλαμακίου είτε με συσσώρευση του επάνω σε αυτό και απομάκρυνση του με την γλώσσα, λιγότερο ή περισσότερο διακριτικά, είτε με την απορρόφηση μέσω του καλαμακίου όταν δεν έχει απομείνει τίποτα άλλο (επίσης πολύ χρήσιμο για την δημιουργία του λεγόμενου φαινόμενου του γύφτου, δηλαδή όταν οι γύρω κοιτούν δήθεν θιγμένοι από την διατάραξη της πνευματικής ηρεμίας που προκαλεί ο ήχος ζαριών και μετακίνησης πουλίων στον χώρο του ταβλιού, με το γνωστό ύφος "Α τον γύφτο...", "Θεέ μου τι μπίχλας" κδσ (και δεν συμμαζεύεται). Είναι το τελευταίο σημαντικό επίτευγμα των Ελλήνων επιστημόνων και μπορούμε να πούμε πως κατέπληξε τις μάζες με την απλότητα του, αλλά επίσης πέτυχε να εντυπωσιάσει και τους πλέον ψευτοσοφιστικέ κυριλο-διάσημους.
Τρόπος Παρασκευής - Συνταγές
Φοιτητικός Φραπές
Σε ένα άπλυτο ποτήρι με τα υπολείμματα του προηγούμενου φραπέ προσθέτουμε λίγο νερό (συνήθως καθαρό αν και είναι αρκετά αγαπητή η εκδοχή
με νερό τουαλέτας, στην συγκεκριμένη εκδοχή ονομάζεται σκατοφραπές) και καφέ σε σκόνη χρησιμοποιούμε το κλασσικό πλέον μιξεράκι χειρός (ποιός να ταλαιπωρείται με το σέηκερ) μετά προσθέτουμε νερό, γάλα (κατά προτίμηση όχι ληγμένο) και ζάχαρη.
Ανάλογα με την αναλογία νερού, καφέ, γάλακτος και ζάχαρης ο φραπές χωρίζεται στις εξής κατηγορίες:
- Μαγκοφραπές (σκέτος)
- Φραπεδούμπα (με αναλογία ζάχαρη καφέ 1/2)
- Φραπελιά (με αναλογία καφέ και αλεσμένα φύλλα ελιάς 3/4) [Αντικαρκινικό παρασκεύασμα]
- Φράπα (με αναλογία γάλακτος καφέ 1/2)
- Μέτριος, ο αγαπητός (με ζάχαρη και γάλα σε αναλογίες 1/2)
- Γυναικείος Φραπές (με ζάχαρη σε αναλογία 1/2 με τον καφέ και γάλα σε αναλογία 2/2)
- Φλωροφραπές ή "Ο Φραπές του μπόμπιρα" ή αλλιώς "Καταΐφι γωνία" (με ζάχαρη και γάλα σε αναλογία 2/2)
(οι αναλογίες είναι συνήθως σε κουταλάκια του γλυκού, δλδ 2 κουταλάκια φραπέ και 0, 1, 2 κουταλάκια ζάχαρη, το γάλα μετριέται εμπειρικά)
Ιστορικά Στοιχεία
Αρχαιότητα:
Η πρώτη αναφορά σε ρόφημα που έχει χαρακτηριστικά φραπέ γίνεται στα αρχαία κείμενα των Ελ που ανακαλύφθηκαν από τον Μπαζ Ώλντριν κατά την επίσκεψή του στη Σελήνη το 1969. Οι Ελ είχαν κατασκευάσει διαστημικό καψιμί στη Σελήνη από το 478.000 π.Χ. και έκαναν εκεί στάσεις για καφέ και τάβλι πριν από τα μεγάλα διαγαλαξιακά τους ταξίδια. Στα κείμενα λοιπόν των Ελ καταγράφεται "ελεεινό νεροζούμι καφέ χρώματος που έκανε τα πληρώματα να τρέχουν όλη την ώρα στις τουαλέτες των διαστημοπλοίων". Οι Ελ χρησιμοποιούσαν επίσης των αφρό του φραπέ ως μονωτικό στις διαστημικές στολές. Δυστυχώς περίπου το 250.000 π.Χ. τα Βριλ προερχόμενα από τον αστερισμό του Δράκοντα κατέστρεψαν τον πολιτισμό των Ελ και έτσι ο φραπές χάθηκε από το προσκήνιο της Ιστορίας για αμέτρητους αιώνες.
Έως ότου εμφανίστηκε πάλι μετά δόξης κρίναι ζώντας και κουρασμένους από τον Μενέλαο της Σπάρτης γύρω στον 13ο αιώνα π.Χ. όταν έκανε διακοπές στην Ελούντα. Σύμφωνα με την απόκρυφη Ιλιάδα του πασίγνωστου τυφλού Ελ, Ομήρου ο φραπές ήταν αυτός που οδήγησε τους Έλληνες στην νίκη εναντίον της Τροίας και την επιστροφή της Ωραίας Ελένης στην Σπάρτη. Ο Μενέλαος έδωσε για πρώτη φορα στον Οδυσσέα να δοκιμάσει φραπέ μετά από δέκα χρόνια στην μάχη. Όταν ο Οδυσσέας ήπιε την πρώτη γουλιά φραπέ (σε σπαστό) πάνω στο άλογο του αναφώνησε το περίφημο 'Τι κάνετε μωρέ, όχι άλλο κάρβουνο' στους δούλους του που ετοιμάζονταν να ψήσουν μπριζόλες και έφτιαξε τον Δούρειο Ίππο με τα ξύλα που περίσσεψαν από το μπάρμπεκιου και την συνδρομή κάποιων Ελ που είχαν μόλις καταφθάσει από τον Σείριο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ενώ στην Τροία γλεντοκοπούσαν οι Έλληνες ήταν ξάγρυπνοι μέχρι τα ξημερώματα στην κοιλιά του Δούρειου Ίππου χάρη στις ευεργετικές ιδιότητες του αρχαίου ροφήματος των Ελ. Παρόλα αυτά ο φραπές χάθηκε πάλι από την ιστορία για πολλά χρόνια λόγω του ταξιδιού του Οδυσσέα πίσω στην Ιθάκη που κράτησε 10 χρόνια. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού ο Οδυσσέας κατανάλωσε όλη την ποσότητα που είχε μαζί του ενώ ο Όμηρος αφήνει να ενοηθεί στην απόκρυφη Οδύσσεια ότι ο Οδυσσέας άφησε μεγάλη ποσότητα της σκόνης φραπέ στον Πολύφημο για να μη μπορεί να κλείσει μάτι.
Σύγχρονη Εποχή:
Τον Ιούλιο του 1957, ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής και τότε πρόεδρος της Γαλλίας Σαρλ ντε Αυτογκόλ βρισκόταν στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης , προσκεκλήμενος του διευθυντή της, Δημήτρη Σταρόβα. Ως ένδειξη καλής θελήσεως είχε μάλιστα πάει στον Σταρόβα το πρώτο φακελάκι στιγμιαίου καφέ που είχε βγει από το εργοστάσιο της Νεστλέ στην Κοζάνη εκείνη την εβδομάδα. Ο Σταρόβας επιχείρησε να φτιάξει έναν καφέ για τον Σαρλ αλλά επειδή είχε τελειώσει το αέριο στο γκαζάκι, απλώς ανακάτεψε τον καφέ με κρύο νερό, τον κούνησε, του έβαλε παγάκια από το ολοκαίνουριο ψυγείο Ιζόλα και τον πασάρισε στον Ντε Αυτογκόλ. Ο τελευταίος ενθουσιάστηκε τόσο πολύ με αυτόν τον "Café Frappé" που αποφάσισε να τον κάνει το επίσημο ποτό της Γαλλικής Διπλωματίας και να βασίσει σε αυτόν τη Γαλλική εξωτερική πολιτική. Γι' αυτό το λόγο τα επόμενα χρόνια αφιερώθηκε στην ανάπτυξη του Force de Frappe. Όσο για τον Σταρόβα, άρχισε να διαφημίζει σε φίλους και γνωστούς το καινούριο ρόφημα το οποίο, ένα χρόνο αργότερα είχε κατακτήσει όλη την ελληνική επικράτεια καθώς και τις ΕΛληνικές αποικίες σε Αμερική, Αγγλία και Αυστραλία.
Δράση του Φραπέ στον Οργανισμό
Παρ' όλα αυτά φήμες λένε (δηλαδή υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία) ότι ο φραπές έχει στους Έλληνες την επίδραση που είχε το μαγικό φίλτρο στους Γαλάτες και τον Αστερίξ.
Μάλιστα ο ίδιος ο Πανοραμίξ είχε δηλώσει σε συνέντευξη του ότι βασικό συστατικό του μαγικού φίλτρου ήταν ο φραπές.
Τους δίνει δηλαδή απίστευτη ενέργεια και υπεράνθρωπη δύναμη με την οποία μπορούν να νικήσουν κάθε πιθανό εχθρό.
Η επίδραση του φραπέ περνάει όμως γρήγορα και χρειάζεται άμεσος ανεφοδιασμός.
Ιστορικές Μαρτυρίες:
Είναι γνωστό ότι οι η ασύλληπτη νίκη του Ελληνικού Στρατού επί της Φασιστικής Ιταλίας στην μάχη του 1940 ήρθε χάριν στην χρήση του φραπέ. Η Μετέπειτα νίκη των Γερμανών Ναζί ήρθε καθώς αυτοί ανέκοψαν την τροφοδοσία φραπέ των Ελλήνων εισάγοντας στην χώρα τεράστιες ποσότητες από τρύπια καλαμάκια ή τρυπώντας τα ήδη υπάρχοντα καλαμάκια με τα υπερσύγχρονα για τότε όπλα τους.
Έτσι κατάφεραν να νικήσουν προσωρινά τους Έλληνες μέχρι αυτοί να προμηθευτούν κι άλλο φραπέ.
Ο φραπέ στην Αρχαία Ελλάδα ήταν το ποτό στο οποίο οφείλονται οι νίκες κατά πολυάριθμων εχθρών.
Πιστεύω
Πιστεύω εις ένα φραπέ,
αφρώδη, παγοκράτορα,
ρουφηχθέντα εκ καλάμου σπαστής,
εις στομάχους πάντων ερριμμένον.
Και εις εν αφρόγαλα, λευκόν, πηχτόν,
του καφέ συνοδόν και λιπογενές,
το δια τον καφέ ποιηθέν προ πάντων καπουτσίνο.
Γάλα εκ βοός,
αφρόν αληθινόν, εκ μιξερός ηλεκτρικού
χτυπηθέντα, ου γεννηθέντα,
ομοχρήσιμον τω φραπέ
δι ου το μάτι ορθάνοιξε.
Τον δι' ημάς τους ανθρώπους
και δια την ημετέραν εργασίαν
φυτρωθέντα εν καφεοδένδρων
και μαζευθέντα εξ άρρενος εργάτου
και αγορασθέντα εξ εταιρείας
και συσκευασθέντα.
Αγορασθέντα τε υφ' ημών
εντός μικράς σακούλης
ή κουτίου ή βαζακίου
και ετοιμασθέντα τας πρώτας ώρας
κατά τας πρωινάς.
Και εισεπεσθέντα εντός ποτηρίου
και ζαχαρωθέντα εκ κουταλιάς του γλυκού.
Και πάλιν αφρισθέντα μετά δόξης
τσίτα κάνων κοιμωμένους,
ώστε χουζουρίου έλθειν τέλος.
Και εις το ρεύμα το πάγιον,
το χρήσιμον, το μιξεροκινούν,
το εκ της Δεής παραγόμενον,
το συν ψυγείου και θηκών συνεργαζόμενον
και ποιούμενον παγακίων και υδάτων ψυχρών.
Εις μίαν, καφετερίαν, ομαδικήν και φιλικήν φραπεδοποσίαν.
Ομολογώ εν τσίμπημα μπισκότου εκ του μπολώς.
Προσδοκώ τασάκι καθαρόν. Και να είναι η ζάχαρη λιωμένη.
Αμήν
Φραπές και επιστήμη
“Όπου k καρέκλα; Τι σκέφτηκα ο Gay...”
- Gay-Lusaac για τον φραπέ
Μετά από χρόνια σκληρής επιστημονικής έρευνας ο Ελληνο-ελβετός φυσικός Φίλιπ Σβάιτσερ (Philipp Schweizer) βρήκε έναν νέο τρόπο μέτρησης του σχετιστικού χρόνου. Συγκεκριμένα τα λεγόμενα φρέιπς (frapes) είναι η νέα επίσημη μονάδα μέτρησης του χρόνου συμφωνα με το παγκόσμιο σύστημα μέτρησης Χ&ΛΠΣΜ (H&LSI, Halaroi & Light System International). Η σχέση που συνδέει τα φρέιπς με τον χρόνο σε δευτερόλεπτα είναι η ακόλουθη:
[math]\displaystyle{ \int_{milk}^{sugar} frapes[t]\, dt = Water* \sqrt[sugar]{Nes} + \sum_{k=1}^t milk^2 }[/math]
όπου <milk, sugar> η σταθερά ολοκλήρωσης
και t:= τάβλι και είναι το σημείο στο οποίο συνδέεται η νέα θεωρία με τον κλασσικό χρόνο καθώς οι παρτίδες τάβλι μπορούν να μετρηθούν και σε δευτερόλεπτα, την μέχρι πρότεινος μόναδα μέτρησης. Ο Dr. Φραπελιάς τώρα επεξεργάζεται το παραπάνω για την πρόσθεση μιας ακόμα σταθεράς που θα είναι το Τ= τσιγάρο.